MODA NA CZECHY 

Dlaczego Czechy?

Wiele można przeczytać o tym, co łączy czy też rozdziela Polaków i Czechów. Z przeprowadzonych sondaży wynika, że różnice między obu narodami nie są wcale duże. A kedy niedawno czeskie Centrum Badań Opinii Publicznej stwierdzało, kogo najbardziej lubią Czesi, okazało się, że obok Słowaków są to właśnie Polacy. Może także dlatego Polak czuje się w Czechach dobrze i jest to jednym z powodów, dlaczego chętnie i często zakłada tu swoje firmy (dalszymi przyczynami mogą być mniej zbiurokratyzowane środowisko, lepsza komunikacja z urzędami czy oszczędności w obciążeniach podatkowych i administracyjnych).

Ekonomika w Republice Czeskiej wzrasta. Przeciętny międzyroczny wzrost budżetu krajowego w okresie lat 2004 aż 2016 osiągnął 2,7%. Ostatnia prognoza ekonomiczna liczy z dalszym wzrostem ekonomiki  – o 4,3%. W roku 2016 czeski produkt krajowy brutto na 1 obywatela wynosił 19.266,55 USD (w Polsce 12.372,42 USD). Rozwijają się praktycznie wszystkie regiony, a Praga jest w ramach UE nawet szóstym ekonomicznie najbardziej rozwiniętym regionem. O tym, jak istotna jest dla obu krajów wzajemna współpraca gospodarcza, świadczy fakt, że Czechy są dla Polski w ramach eksportu 3., a w ramach importu 7. największym partnerem handlowym. 

Rozwój współpracy gospodarczej obu krajów wspierają np. „Polsko-Czeska Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej”, Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze, Konsulat Generalny w Ostrawie, poszczególne izby handlowe obu krajów itp. Działalność transgraniczna opiera się o kilka  miedzyrządowych konwencji i umów. Współpracę polsko – czeską pomaga też rozwijać Program Interreg, umożliwiający finansowanie projektów transgranicznych na pograniczu czesko-polskim.

Zwłaszcza wyszukiwanym rejonem przez polskich przedsiębiorców jest obszar przygraniczny między Ostrawą i Czeskim Cieszynem. Do Ostrawy szybko można dojechać po autostradzie nie tylko z Katowic, ale też z Krakowa, Warszawy czy z Wrocławia. Swoje przedsiębiorstwa zakładają tu biznesmeni z całej Polski. Ważnym powodem, dlaczego założyć tu firmę, jest fakt, że właśnie tu, na Zaolziu, od wieków mieszka polska mniejszość narodowa, która dumnie głosi się do swoich korzeni polskich. Po polsku można się tu prawie powszechnie porozumieć i nawet nie trzeba znać czeskiego. W odróżnieniu od innych czeskich rejonów tu można łatwo znaleźć np. polskojęzycznych adwokatów, doradców podatkowych i księgowych, a co też bardzo ważne – także pracowników, którzy biegle rozmawiają i piszą po polsku.

Transport drogowy w Czechach oraz jego regulacja prawna

Logistyka, w tym transport, bezsprzecznie odgrywa ważną rolę w ramach każdej wysoko rozwiniętej gospodarki. W Czechach zaewidowanych jest niespełna 40.000 firm transportowych. Transport drogowy zapewnia 75%, a transport kolejowy ok. 20% przewozów towarów. Pozostałą część zapewniają transport rurowy, lotniczy czy wodny. W roku 2016 po czeskich drogach przewieziono 78,5 milionów ton towarów i przejechano 11,7 miliardów tonokilometrów. Transport kolejowy zapewnił  przewóz 23,5 milionów ton towarów oraz  3,7 miliardów tonokilometrów.

 W związku z prowadzeniem działalności transportowej w Czechach trzeba oczywiście dotrzymywać wszystkie przepisy czeskiego prawa, a także przepisy unijne oraz umowy międzynarodowe. Podstawą jest Kodeks cywilny nr. 89/2012 Dz.U. Reguluje m.in. procesy zawierania i dotrzymywania umów, obowiązków stron, w tym płatniczych, odpowiedzialność za ich naruszenia, odszkodowania, odpowiedzialność za wady itp. Ustala ogólne zasady zawierania umów, włącznie z regulacją kontraktów transportowych i podobnych (umowa kupna, spedycji itp.). W ramach zawierania kontraktów międzynarodowych obowiązuje tu oczywiście Konwencja CMR. Firmy działające w czeskim transporcie drogowym w praktyce na codzień spotykają się z dalszymi przepisami, regulującymi ten typ transportu. Należy do nich Kodeks o ruchu drogowym (ustala np. regulamin ruchu drogowego oraz sankcje za ich naruszanie), Ustawa o warunkach poruszania się pojazdów w ruchu drogowym (warunki rejestracji pojazdów itd.), albo Ustawa o transporcie drogowym(np. warunki specjalnego  transportu dla osób drugich, transport ładunków niebezpiecznych…).

Jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka handlowa

Podobnie jak w Polsce, również w Czechach można prowadzić działalność transportową w formie jednoosobowej działalności gospodarczej osób fizycznych albo w formie działalności osób prawnych (zwłaszcza spółek handlowych). W ramach działalności jednoosobowej przedsiębiorca w pełni „panuje” nad swoimi czynnościami, często pracuje osobiście. Zarazem jednak ponosi odpowiedzialność za spełnienie wszystkich zobowiązań wynikających z tej działalności, a w razie ich nie dotrzymania można zagarnąć całe jego mienie (włącznie z mieniem stanowiącym wspólność majątkową małżonków), i choć nie ma niczego wspólnego z jego działalnością gospodarczą.

W odróżnieniu od tego zakres odpowiedzialności wspólników spółek handlowych (przede wszystkim za długi) jest zasadniczo odrębny. Założenie, funkcjonowanie oraz status spółek handlowych i spółdzielni kompleksowo reguluje kodeks korporacji handlowych nr. 90/2012 Dz.U., który częściowo zastąpił zniesiony kodeks handlowy.

Czeskie prawo zna obecnie 4 podstawowe typy spółek handlowych: spółka jawna (veřejná obchodní společnost – v.o.s.), spółka komandytowa (komanditní společnost – k.s.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (společnost s ručením omezeným – spol. s r.o.) i spółka akcyjna (akciová společnost – a.s.). Działalność spółki jawnej i spółki komandytowej częściowo zbliżona jest do jednoosobowej działalności gospodarczej. Wspólnicy (aczkolwiek niektórzy tylko w ograniczonym stopniu) dalej odpowiadają swoim mieniem za długi spółki. Zazwyczaj też zakłada się ich udział w działalności spółki.

Z tych powodów spółki jawne i komandytowe są mało używanym typem spółek handlowych w Czechach. A na odwrót – najczęściej zakładane są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym wypadku wspólnicy odpowiadają własnym mieniem tylko do wysokości nie spłaconejczęści kapitału zakładowego spółki, który jest ściśle oddzielony od własnego, prywatnego mienia wspólników. W sp. z o.o. nie jest wyjątkowym osobisty udział wspólników w działalności spółki. Udziałowcy często zajmują miejsca w zarządzie  itp. Najbardziej prestiżowym typem spółki handlowej jest spółka akcyjna. Na nią prawo nakłada najwyższe wymogi – wysokość kapitału zakładowego, spełnianie obowiązków względem państwa, obowiązków administracyjnych itp. Ten typ spółki zakłada najmniejsze zaangażowanie wspólników – akcjonariuszy. Ich nazwiska ani dalsze dane osobowe nie bywają z reguły udostępniane w rejestrze handlowym (KRS). Nierzadko trudno w ogóle ustalić, kto jest akcjonariuszem spółki. Akcjonariusze nie odpowiadają swoim mieniem za długi spółki. Formę spółki akcyjnej najczęściej wybierają duże, renomowane firmy.

Założenie spółki handlowej

Zyskanie samotnego zezwolenia na prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej czy też założenie spółki handlowej w Czechach jest bardzo proste w wypadku, kiedy zainteresowanemu potrzebne jest tylko zezwolenie na czynności nieregulowane – wolne (np. kupno–sprzedaż, pośrednictwo handlowe itp.). Wymagane są oświadczenie o niekaralności przedsiębiorcy czy członka zarządu, pełnoletność, siedziba w Czechach (może być biuro wirtualne). Spółka handlowa musi mieć swoje konto. Wysokość kapitału zakładowego sp. z o.o. jest dowolna, wystarczy nawet 1 korona (co jest jednak bardzo niepraktyczne z powodu niemożliwości ewentualnego dzielenia udziałów w przyszłości). Wysokość kapitału spółki akcyjnej wynosi minimalnie 2.000.000,- koron, czyli ok. 323.000,- zł. Jeżeli spółka akcyjna chce wejść na giełdę, kapitał zakładowy musi wynosić co najmniej 20.000.000,- koron. Zezwolenie na prowadzenie działalności jednoosobowej można zyskać w zasadzie od ręki, założenie spółki i jej zapis w KRS potrwa nie dłużej, niż 1 tydzień.

Z tego punktu widzenia nie opłaca się kupno gotowej spółki „ready made”. Oprócz tego zawsze istnieje ryzyko „oddziedziczenia” nieznanej historii spółki oraz obecności nieznanych osób w zarządzie. W porównaniu z założeniem własnej spółki trzeba się tu liczyć także z wyższymi kosztami związanymi z kupnem. A do tego później dochodzą koszty zmiany członków zarządu, adresu siedziby, uzupełniania przedmiotów działalności itp. Ten sposób nabycia firmy jednak może mieć swoje uzasadnienie w wypadku natychmiastowej potrzeby rejestracji VAT. Wtedy jednak cena kupna spółki z zarejestrowanym VAT-em bywa bardzo wysoka.

Kompletne koszty związane ze zyskaniem zezwolenia na prowadzenie działalności jednoosobowej z reguły wynoszą 1200 – 1500 zł. Koszty założenia spółki z o.o. z działalnością nieregulowaną (wraz z wszystkimi opłatami) nie powinny przekroczyć 3.200 – 3.700 zł. Jeśli jednak polski przedsiębiorca życzy sobie specjalnych usług (np. założenie firmy bez jego przyjazdu do Czech itp.), koszty mogą być wyższe. Założenie spółki akcyjnej jest droższe – kosztuje z opłatami urzędowymi ok. 6000 – 7000 zł.

Licencji na wykonywanie transportu drogowego dużymi samochodami ponad 3,5 tony lub ponad 9 osób nie może zyskać spółka zagraniczna. Nic na tym nie zmieni ani fakt, gdyby polska spółka otworzyła w Czechach swój oddział.

Spółka z o.o.

Ponieważ polscy przedsiębiorcy w zdecydowanej większości wybierają w związku z działalnością w Czechach spółkę z o.o., spróbujemy teraz przedstawić poszczególne kroki, potrzebne do jej założenia.

Do założenia spółki potrzebny jest dowód osobisty wspólników oraz członka/ów zarządu, a także oświadczenie o niekaralności członka/ów zarządu nie starsze, niż 3 miesiące. Trzeba sią zdecydować, ile będzie miała spółka wspólników (1 albo więcej), a ile członków zarządu (1 albo więcej). Członkowie zarządu faktycznie kierują firmą i reprezentują ją na zewnątrz. Trzeba oczywiście wybrać nazwę spółki, ustalić wysokość kapitału zakładowego, potrzebne przedmioty działalności (klasyfikowane wg poszczególnych grup – nieregulowane, rzemieślnicze, wiązane i licencjonowane – do tej ostatniej grupy należy transport), wybrać bank w Czechach oraz zapewnić siedzibę spółki. Zazwyczaj wystarczy biuro wirtualne, jednak w wypadku zakładania firmy transportowej trzeba załatwić biuro rzeczywiste. Biuro wirtualne nie jest tolerowane także w związku z rejestracją VAT. Urzędy skarbowe (z powodów mnożących się tzw. oszustw karuzelowych) chcą mieć pewność, że nowa firma będzie faktycznie działać i nie będzie tylko firmą wirtualną. Ceny wynajmu biura wirtualnego wahają się w granicach 100 – 200 zł. miesięcznie, w zależności od zakresu świadczonych usług. Wysokość ceny wynajmu faktycznego biura uzależniona jest od wielu czynników –  np. lokalizacja, stan, wyposażenie itp. Wynajem najtańszych biur kosztuje od 1000 koron za m2 rocznie bez mediów.

Jeżeli mamy już załatwione wyżej wymienione dokumenty i ustalone potrzebne dane spółki, załatwiamy termin u notariusza czeskiego w celu spisania aktu założenia spółki oraz innych dokumentów i oświadczeń z tym związanych. Jeżeli wszystko jest dobrze przygotowane i notariusz otrzymał z wyprzedzeniem potrzebne informacje, wizyta nie potrwa dłużej, niż pół godziny.

Kolejnym krokiem jest wizyta w banku w celu założenia konta wstępnego oraz włożenia kapitału zakładowego czy jego części (można oczywiście zrobić to przelewem). Takie konto na razie służy wyłącznie do włożenia kapitału zakładowego albo jego części. Dalsza wizyta w banku potrzebna będzie po rejestracji spółki (zmiana konta wstępnego na regularne). Opłaca się dobrze rozważyć wybór banku. Niektóre, zwłaszcza nowe i mniejsze banki (np. FIO banka) oferują prowadzenie konta prawie bezpłatnie (darmowe przelewy krajowe, żadne opłaty, tanie przelewy zagraniczne). Większe, renomowane banki są droższe, ale i tu można uzgodnić duże zniżki.

Po założeniu konta trzeba załatwić zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w urzędzie ds. gospodarczych. Jeśli załatwiamy działalność nieregulowaną, zezwolenie można zyskać nawet od ręki (o zyskaniu licencji na transport w kolejnym oddziale).

Potem trzeba doręczyć załatwione zezwolenia czy licencje notariuszowi, a ten rejestruje spółkę w czeskim rejestrze handlowym (KRS). Od tego momentu spółka może działać.

Wszystkie wyżej wymienione kroki może każdy zainteresowany załatwiać sam. Dla niedoświadczonego w tej dziedzinie przedsiębiorcy polskiego może to być praca bardzo żmudna, cały proces założycielski może się znacznie komplikować i w końcowym efekcie zanadto przedłużać. Notariusz na przykład może żądać obecność tłumacza przysięgłego, w banku czy na urzędzie działalności gospodarczej może łatwo dojść do nieporozumień z powodów nieznajomości języka itp. W takich wypadkach idealnym rozwiązaniem jest zapewnienie obecności albo nawet udzielenie potrzebnego pełnomocnictwa wybranej przez siebie osobie, zorientowanej w czeskich realiach, np. czeskiemu adwokatowi. Wtedy można nawet załatwić tak, by poslki przedsiębiorca nie musiał przyjeżdżać osobiście do Czech.

Licencja na wykonywanie transportu drogowego

Świadczenie usług transportowych, bez względu na to czy chodzi o transport towarów albo osób oraz  bez względu na tonaż używanych pojazdów, jest licencjonowaną działalnością gospodarczą (koncese). Z tego powodu należy przed rozpoczęciem tej działalności uzyskać we właściwym Urzędzie ds. gospodarczych (według siedziby spółki albo jej placówki) potrzebną licencję.

Pierwotnym warunkiem dla uzyskania jakiegokolwiek rodzaju uprawnienia do czynności gospodarczej jest niekaralność osoby czy firmy wnoszącej podanie, udokumentowana oświadczeniem o tym. Ogólnie wszystkie przedstawiane dokumenty należy przetłumaczyć na język czeski tłumaczem przysięgłym. Urzędy w Ostrawie i okolicach nie wymagają tego, właśnie dzięki znajomości języka polskiego.

Dalsze wymagania różnią się według typu użytkowanych pojazdów. Regulacja prawna rozróżnia małe pojazdy (do 3,5 tony lub do 9 osób wraz z kierowcą) oraz duże pojazdy (ponad 3,5 tony lub ponad 9 osób włącznie z kierowcą).

W wypadku małych pojazdów nie ma żadnych specjalnych wymogów czy ograniczeń do uzyskania licencji. Licencję można zyskać bardzo łatwo i szybko.

 Do uzyskania licencji związanej z transportem drogowym, realizowanym dużymi pojazdami, należy spełnić warunek siedziby, kwalifikacji fachowej, dobrej reputacji, zdolności finansowej oraz uzyskania zgody urzędu ds. komunikacji.

  Bardzo ważnym warunkiem jest obowiązek pozyskania tzw. przedstawiciela odpowiedzialnego (odpovědná osoba). Przedstawiciel odpowiedzialny musi spełniać warunki, bliżej określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr. 1071/2009, które obowiązuje na terenie wszystkich krajów członkowskich UE. Odpowiedzialny przedstawiciel może działać najwyżej u 4 firm transportowych, przy czym ogólna liczba posiadanych pojazdów nie może przekroczyć 50.  Najlepiej, jeśli polska firma ma w swoich szeregach osobę, która w Czechach spełniałaby wymagane warunki. Inaczej firmy zagraniczne często do tego celu angażują za niewielką opłatą (ok. 1500 – 2500 koron miesięcznie) czeskich obywateli, którzy spełniają wymagane warunki.

Kolejnym warunkiem zyskania potrzebnej licencji na wykonywanie transportu drogowego dużymi pojazdami jest siedziba faktyczna na terenie Republiki Czeskiej. W ramach tej siedziby trzeba mieć zapewnioną potrzebną przestrzeń dla takiej czynności. Tu trzeba też mieć ułożone wszystkie dokumenty do ewentualnej kontroli. Biuro wirtualne jest niewystarczające.

 Warunek kwalifikacji fachowej spełnia firma pośrednictwem osoby, która z powodzeniem zdała dany egzamin. Jego zakres jest taki sam we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Dlatego osobie, która uzyskała certyfikat kwalifikacji fachowej na terenie Polski wystarczy, jeżeli w czeskim Urzędzie ds. gospodarczych przedstawi ten certyfikat.

 Dobra reputacja to wyżej wspomniana niekaralność. Dobrą reputację musi mieć firma, która żąda o licencję, ale również jej przedstawiciel odpowiedzialny.

 Sprawność finansową spełnia firma, która zdolna jest kiedykolwiek w ciągu roku dotrzymać swoje zobowiązania wobec trzecich osób. Musi regularnie udokumentować swoje rezerwy finansowe w wysokości 9.000 EURO na pierwszy pojazd oraz 5.000 EURO na każdy dalszy pojazd. Przestrzeganie sprawności finansowej firma dokumentuje corocznie, zawsze do 31 lipca. Sprawność finansową można udokumentować również poręczeniem bankowym albo ubezpieczeniem, włącznie z ubezpieczeniem za szkodę wyrządzoną podczas wykonywania zawodu.

     Kolejnym warunkiem dla wydania licencji jest wyrażenie zgody ze strony właściwego urzędu komunikacji. W przypadku małych pojazdów urząd komunikacji wyrazi zgodę zawsze. W przypadku dużych pojazdów urząd wyrazi zgodę po spełnieniu ww. warunków.

Księgowość, podatki, składki

Kiedy osoba fizyczna albo spółka zyska licencję i zostanie zarejestrowana w czeskim KRS, można rozpocząć działalność. Firma musi oczywiście prowadzić księgowość. Osoby fizyczne mogą opodatkować swoją działalność różnie. Mogą rejestrować przychody oraz faktyczne wydatki (koszty działalności) i opodatkowywać różnicę między nimi. Drugą możliwością jest wykorzystanie ryczałtu wydatków, gdy bez względu na ich rzeczywistą wysokość są wyliczane jako określony procent przychodu (najczęściej 60%) i do opodatkowana pozostaje różnica między wysokością przychodów oraz wysokością  wydatków ryczałtowych.

Spółki nie mogą jednak wykorzystać ryczałtu wydatków i podlegają opodatkowaniu na podstawie różnicy między przychodami a kosztami kwalifikowanymi. Spółki są też zobowiązane do prowadzenia zdwojonej księgowości (podwójnego zapisu).

Koszty prowadzenia ewidencji podatkowej spółki (płatnika VAT) przez firmę księgową rozpoczynają się na około 400 zł. za miesiąc. Kwota ta wzrasta wg ilości dokumentów księgowych (ok. 3,50 zł za dokument). Do tego mogą dołączać koszty za prowadzenie ewidencji płac i ubezpieczeń pracowników, coroczne deklaracje podatkowe itp.

Przedsiębiorcy muszą zarejestrować się do podatku dochodowego z działalności jednoosobowej (wysokość 15%) lub osób prawnych (19%), a także do podatku od zatrudnienia (jeżeli spółka lub osoba fizyczna zatrudnia pracowników), do podatku drogowego (o ile do swej działalności używa środków transportowych), do podatku od wartości dodanej – VAT (dobrowolne lub automatyczne w wyniku obrotu przekraczającego 1 milion koron, czyli ponad 160.000 zł w ciągu ostatnich 12 miesięcy).

Wniosek o dobrowolną rejestrację do podatku VAT (stawka 21% w wypadku transportu towarów,  obniżona stawka 15% dotyczy transportu osób) należy złożyć w urzędzie skarbowym razem z potrzebnymi dokumentami, potwierdzającymi przyszłą faktyczną działalność gospodarczą. W szczególności trzeba dowieść istnienie siedziby rzeczywistej, odpowiednio oznakowanej i wykorzystywanej. Trzeba też będzie udokumentować np. business plan firmy, już zawarte umowy z przyszłymi odbiorcami lub dostawcami towarów czy usług czy też już wydane zamówienia lub faktury itp. Przy zakupie towarów lub usług płatnik VAT jest uprawniony do odliczenia podatku VAT (to dotyczy także zakupu samochodów, włącznie z osobowymi i paliw).

Minimalne miesięczne zaliczki dla osób fizycznych w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych w 2018 r. wynoszą 2.018 CZK i 2.189 CZK.

Informacje praktyczne

Czeskie firmy transportowe zrzeszają się często w ramach różnych stowarzyszeń. Największym stowarzyszeniem firm, zajmujących się transportem drogowym jest ČESMAD BOHEMIA, zrzeszające ponad 2000 przewoźników, użytkujących prawie 25.000 pojazdów. W ten sposób firmy transportowe lepiej chronią swoje interesy. Stowarzyszenie to stara się ułatwić swoim członkom ich działalność w ramach transportu krajowego i międzynarodowego, udziela im najróżniejszych informacji, świadczy specjalne usługi, organizuje szkolenia, konferencje, warsztaty. ČESMAD BOHEMIA współpracuje także s organami rządowymi i innymi organizacjami pozarządowymi, uczestniczy w przygotowaniach nowych norm prawnych, dotyczących transportu itp.

Piętą Achillesa niejednej firmy transportowej w Czechach jest brak odpowiedniego personelu, zwłaszcza kierowców samochodów ciężarowych czy autobusów. Wielu kierowców, zwłaszcza z terenów zachodnich i południowych, odchodzi za lepszym zarobkiem do Niemiec, Austrii czy innych krajów Europy Zachodniej. Natomiast zyskiwanie pracowników ze Wschodu nie jest na razie wystarczającą alternatywą. Przede wszystkim z powodu istnienia znacznych utrudnień w procesie załatwiania pozwoleń na pracę Czechach. Proces ten przede wszystkim trwa bardzo długo, znacząco dłużej, niż w Polsce.

Każda firma transportowa musi się liczyć z okazyjnymi kontrolami (np. dotrzymywanie bezpieczeństwa pracy). Każdy samochód musi regularnie, raz w roku, odbyć kontrolę stanu technicznego. W wypadku istnienia związków zawodowych w firmie mogą one uczestniczyć w kontroli wraz z państwowymi organami kontroli.

Firmy transportowe borykają się nieraz z problematyką wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów prawnych, bezpośrednio dotyczących transportu drogowego czy ogólnie  ruchu drogowego. Większość firm transportowych dba o to, by w maksymalnej mierze unikać kar ze strony urzędów ds. wykroczeń. Jednakże nie zawsze można tego uniknąć. Ostatnio mnożą się wypadki świadomego naruszania przepisów (m.in. umyślne przekraczanie czasu pracy kierowców, manipulacja z tachografami, przekroczenie dopuszczalnej wagi samochodu itp.). Za mniej poważne naruszenia  grożą kary w granicach 1– 3 tys. zł. Kary za poważniejsze wykroczenia mogą być nakładane nawet w wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych. W praktyce policja po zatrzymaniu kierowcy nie nakłada kary, tylko żąda zapłacenia kaucji. Wtedy samochód nie zostaje zatrzymywany. Jeśli jednak kaucja nie jest zapłacona, grozi zatrzymanie samochodu. Polscy transportowcy często błędnie zakładają, że na miejscu była zapłacona kara i sprawę uważają za zamkniętą. Potem jednak przychodzi list z urzędu ds. wykroczeń, który oznajmia zagajenie danego postępowania. W jego przebiegu można wnosić własne stanowiska, dowody itp. Dopiero na końcu danego postępowania ogłoszony jest wyrok o popełnieniu czy niepopełnieniu wykroczenia. W wypadku uniewinnienia czy nałożenia kary niższej zapłacona kaucja czy jej część zostaje zwrócona. W praktyce wysokość urzędem nałożonej kary najczęściej odpowiada wysokości wcześniej zapłaconej kaucji. Jeśli jednak winowajca nie ignoruje wezwań urzędów, uznaje swój błąd, wyrazi swoje politowanie czy nawet obieca, że już się to nie powtórzy, nieraz można osiągnąć  wyraźnego obniżenia kary pieniężnej i zwrócenia części kaucji.

Zawieranie umów, windykacja należności, sądy, arbitraż, egzekucje

Także na czeskim rynku można niestety spotkać niesolidnych przedsiębiorców. Ryzyka nieuregulowania należności za dostarczony towar czy wykonane usługi nigdy nie można w stu procentach wykluczyć, zawsze można go jednak zasadniczym sposobem ograniczyć, prewencyjnie stosując podstawowe środki ostrożności. Nawiązując nowe kontakty handlowe warto z góry zdobyć informacje o zdolnościach finansowych czeskiego partnera. Istnieją nawet czeskie firmy, które zajmują się przeprowadzeniem ratingu czeskich partnerów specjalnie dla polskich firm. Podstawowy rating nie jest wcale drogi, a dzięki niemu bez trudu można np. zyskać analizę sprawozdań finansowych firmy, informacje z czeskich rejestrów dłużników,  informacje o ewentualnych należnościach firmy wobec urzędów państwowych, o istniejących egzekucjach, upadłości czy pełnieniu dalszych obowiązków firmy. W ten sposób znikoma inwestycja może zaoszczędzić firmie znaczące środki finansowe.

Jeśli firma zdecydowała się zawrzeć umowę o dostarczeniu towarów czy świadczeniu usług, naprawdę polecamy zawarcie umowy w formie pisemnej. Wtedy nie ma wątpliwości co do uzgodnionego przedmiotu umowy, terminu dostawy, ceny towaru czy usług itp. Odbiorca niczym ewentualny dłużnik nie ma wtedy zbyt wielu szans do spekulacji, zwłaszcza po skierowaniu sprawy do sądu. W umowie można oczywiście uzgodnić kary na wypadek naruszenia zobowiązań. Umowa może też zawierać klauzulę o arbitrażu. W takim wypadku wszystkie ewentualne spory prawne stron wyjmowane są z kompetencji sądów państwowych, a ich rozstrzygnięcie należy wtedy do wybranego, bezstronnego arbitra. Głównymi zaletami tego rozwiązania są przede wszystkim szybkość zyskania tytułu egzekucyjnego oraz nieformalność postępowania.

Niestety właśnie w wypadku świadczenia usług transportowych sporządzanie umów pisemnych nie bywa regułą. Często można się spotkać z tym, że jedynym dokumentem usługodawcy jest jego faktura. W wypadku powstania potrzeby wniesienia sprawy do sądu mogą powstać poważne kłopoty z udowodnieniem swoich roszczeń. Jeśli zawieranie pisemnych umów byłoby zbyt uciążliwe, polecamy przynajmniej pieczołowicie przechowywać kompletną dokumentację o zrealizowaniu transportu – np. zamówienia odbiorcy, CMR, inne dokumenty potwierdzające realizację transportu i dostawę danego towaru, faktury (najlepiej potwierdzone odbiorcą) itp.

Jeśli odbiorca nie zapłaci ceny towaru czy usług, trzeba rozpocząć działania windykacyjne. Jak najszybciej należy wysłać dłużnikowi upomnienie w formie listu poleconego. Można też zwrócić się do prawnika czy specjalizowanej firmy. Jeśli wezwanie do zapłaty nie przyniesie rezultatu, polecamy wnieść sprawę do sądu. Czeskie sądy działają relatywnie sprawnie, są jednak niektóre wyjątki, kiedy trzeba trochę poczekać nawet na wydanie nakazu zapłaty. Wysokość opłaty sądowej wynosi 4% (nakaz elektroniczny) lub 5% (klasyczny nakaz) z zasądzonej kwoty. Od jej wysokości zależna jest też wysokość wynagrodzenia adwokata. Spisanie wezwania do zapłaty kosztuje koło 170 zł. W wypadku skierowania sprawy do sądu czy arbitra wynagrodzenie adwokata najczęściej uzgadniane w formie wynagrodzenia za 1 jego czynność (np. przejęcie zastępstwa, spisanie pozwu czy  innej analizy prawnej, uczestnictwo w rozprawie itp.). Stawki za 1 czynność adwokata podaje czeska taryfa adwokacka, klient jednak najczęściej uzgadnia wysokość stawki indywidualnie. Nie można zbytnio liczyć z wynagrodzeniem za 1 czynność niższym, niż 1000 koron bez VAT. Raczej odwrotnie. Do tego dołączają ewentualne koszty podróży na rozprawę. Jeśli druga strona nie będzie się broniła, prawdopodobne będą 2 czynności adwokata. Jeśli  jednak dłużnik będzie się aktywnie bronił, ilość czynności adwokata może wzrastać.  W wypadku wygranej sąd zobowiązuje dłużnika do zapłacenia wszystkich kosztów, poniesionych powodem. Podobnie jest w postępowaniu arbitrażowym.

Trzeba też pamiętać, że roszczenia związane ze świadczeniem usług towarowego transportu międzynarodowego  przedawniają się już za 1 rok. Wysokość odsetek ustawowych w Czechach wynosi od 1.1.2018 8,5% rocznie.

Jeśli dłużnik nie zapłaci nawet po uzyskaniu prawomocnego wyroku,  można zwrócić się do wybranego komornika  i zagaić postępowanie egzekucyjne. Tu ponownie może pomóc adwokat. Do zagajenia egzekucji potrzebny jest też oryginał prawomocnego wyroku sądu albo arbitra. Komornikom w Czechach w większości nie trzeba płacić ich wynagrodzenia z góry. Swoje wynagrodzenie i koszty inkasuje on wprost od dłużnika.